Wolne Forum Gdańsk Strona Główna Wolne Forum Gdańsk
Forum miłośników Gdańska

FAQFAQ  SzukajSzukaj  UżytkownicyUżytkownicy  GrupyGrupy
RejestracjaRejestracja  ZalogujZaloguj

Poprzedni temat «» Następny temat
Kolej w Smołdzinie
Autor Wiadomość
Kösternitz 

Pomógł: 6 razy
Wiek: 66
Dołączył: 26 Kwi 2009
Posty: 2282
Skąd: Gdynia
Wysłany: 2012-05-23, 14:42   

Zaprezentuję teraz dwa materialne dowody na to, że linia od stacji w kierunku majątku Wilhelmshof istniała. Oba zostały przekazane mi przez pana Romana Witkowskiego, za co bardzo dziękuję.
Pierwszym z nich jest mapka z okresu powojennego, gdzie pokazany jest przebieg kolei wąskotorowej, już jako zlikwidowany. Linia jednak nie dociera bezpośrednio ze stacji kolejowej do Wilhelmshof, lecz jedynie do około połowy tej trasy.
Na drugim zdjęciu, opublikowanym w miesięczniku "Świat Kolei" nr. 9 / 2005 widać tor gospodarczej wąskotorówki ułożony wzdłuż drogi i kanału Łupawa - Łebsko.

Mapa, Smoldzino 1[1].jpg
Plik ściągnięto 31286 raz(y) 52,58 KB

Źródło - Świat Kolei nr 9, 2005 rok.jpg
Plik ściągnięto 31286 raz(y) 41,89 KB

 
 
Kösternitz 

Pomógł: 6 razy
Wiek: 66
Dołączył: 26 Kwi 2009
Posty: 2282
Skąd: Gdynia
Wysłany: 2012-05-30, 16:12   

Zastanawiam się nad laskiem widniejącym na drugim planie zamieszczonym na zdjęcie w poprzednim poście. Czy jest to lasek, czy zabudowania w otoczeniu drzew. Takich miejsc potencjalnie było wówczas trzy, które zaznaczyłem cyferkami na załączonej mapce. Gdyby się okazało, że jest to lasek nr. 3, wówczas byłby to dowód na to, że linia kolejowa dochodziła dalej niż niż do połowy drogi od stacji do majątku Wilhelmshof, tak jak zaznaczono to na powojennej mapce.

Mapka - kanał ..jpg
Plik ściągnięto 31223 raz(y) 52,28 KB

 
 
Arek2 

Pomógł: 2 razy
Dołączył: 28 Gru 2011
Posty: 28
Skąd: Pomorskie
Wysłany: 2012-05-31, 17:04   

Jeszcze raz bilecik z mojej graciarni. Poprzednia fotka zaginęła z zewnętrznego serwera.
Przepraszam za zamieszanie.

Personenzug Stolp Schmolsin .Datownik z 1944 roku.


Pozdrawiam!

Arek

Stolp Schmolsin nn.jpg
Plik ściągnięto 31200 raz(y) 98,99 KB

 
 
 
Hamburger 
Hamburger

Pomógł: 3 razy
Dołączył: 29 Lis 2008
Posty: 96
Skąd: Hamburg
Wysłany: 2012-06-05, 20:37   

O rozwoju transportu szynowego i znaczeniu kolei dla Smołdzina najlepiej świadczą stare rozkłady jazdy. Tu przytoczę dwa roczniki - lato 1914 i lato 1927. Przypomnę, że w dniu 7.12.1913 r. ruszyły pociągi normalnotorowe na całej trasie Ustka - Gabel - Smołdzino, zastępując na odcinku Siecie (Zietzen) - Smołdzino (Schmolsin) poczciwą kolejkę wąskotorową. Tak więc poniższy rozkład jazdy pochodzi z początkowego okresu eksploatacji tej linii.
Z tabeli widać, że kursowały wówczas dwie pary pociągów dziennie z wagonem pocztowym (dwie pionowe kreski między godzinami i minutami). Całość obsługiwał jeden skład pociągu: ruch zaczynał się o godz. 6.10 rano, gdy pociąg nr 8 (Z 8) wyjeżdżał ze stacji Smołdzino. Zatrzymując się na kolejnych stacyjkach o godz. 7.00 wtaczał się na stację Gabel, gdzie kończył się wówczas tor normalny i podróżni mogli przesiąść się na pociągi wąskotorowe do Słupska lub Główczyc. Tu skład nr 8 zawracał do stacji Komnino i kierował się do Ustki (przyjazd o godz. 8.21). Ponownie na szlak wyruszał o godz. 10.15 jako pociąg nr 7 i analogicznie kierował się do stacji Gabel, gdzie znów oczekiwały dwa składy wąskotorowe - jeden do Słupska, drugi do Cecenowa. Po 20 min. postoju podczas którego maszyna dobierała wodę, parowóz dziarsko ruszał do Komnina, gdzie skierowany został na trasę przez Gardną Wielką. Zatrzymując się na kolejnych przystankach, o godz. 12.34 skład pociągu wjeżdżał do Smołdzina. Tu maszyna miała 2,5 h czasu na uzupełnienie zapasów wody i węgla, wykonania manewrów stacyjnych oraz sformowania pociągu mieszanego (osobowo-towarowego) zanim o godz. 15.05 ponownie wyruszyła na szlak. Dodać muszę, że oba pociągi (nr 10 i 9) w dni robocze były składami mieszanymi, zaś w niedziele i święta wyłącznie pociągami pasażerskimi. Po dotarciu do stacji Gabel pasażerowie ponownie mieli możliwość przesiąść się do pociągu wąskotorowego jadącego do Słupska, a wracający pociąg nr 9 miał skomunikowanie ze składem zdążającym ze Słupska do Cecenowa. Ponadto pociągi w Ustce każdorazowo miały skomunikowania ze składami kolei państwowych z/do Słupska, co stwarzało dogodne możliwości dotarcia do różnych zakątków tej części Pomorza.

Druga tabela rozkładu jazdy pochodzi z 1927 (ważny od 1 czerwca) - widać tu istotne zmiany: odcinek Gabel - Słupsk jest już przekuty na tor normalny tak, że kursowały pociągi bezpośrednie relacji Smołdzino - Słupsk i z powrotem. W dni robocze jeździły dwie pary: ze Smołdzina wyjeżdżały o godz. 7.08 rano i 15.24, wracały o godz. 11.31 i 19.51. Podróż do Słupska i relacji odwrotnej trwała nieco ponad 1,5 h w zależności od długości postoju na stacji Gabel.
Uwagę zwracają pociągi nr 36/38 i 45/35, które kursowały tylko w niedziele i święta w okresie do 4 września. Był to skład pociągu motorowego, który w te dni wyjeżdżał ze Słupska o godz. 6 rano i po 62 minutach jazdy docierał do Smołdzina. Pociąg ten umożliwiał mieszczuchom dojazd do atrakcyjnych miejscowości regionu (Gardna Wlk. oraz Smołdzino) i wyruszał dopiero o godz. 20.00 w drogę powrotną do Słupska. Lubiący nieco dłużej pospać mogli wówczas wyjechać ze Słupska o godz. 10 i mieli jeszcze dużo czasu na zwiedzanie okolicy, a powrócić mogli wcześniejszym pociągiem wyjeżdżającym ze Smołdzina o godz. 18.05 (nr 25/23), który też kursował tylko w niedziele i dni świąteczne. Dziś możemy sobie tylko wyobrazić grupy zorganizowane i wycieczki, które zapełniały perony i wagony Stolper Kreisbahn....
Tak więc stacja w Smołdzinie przez prawie 50 lat istnienia kolei żelaznej z pewnością tętniła życiem i potrzebna była społeczności lokalnej oraz regionowi.

RJ 1914a.jpg
Plik ściągnięto 31159 raz(y) 64,59 KB

RJ 1927.jpg
Plik ściągnięto 31159 raz(y) 91,15 KB

 
 
Hamburger 
Hamburger

Pomógł: 3 razy
Dołączył: 29 Lis 2008
Posty: 96
Skąd: Hamburg
Wysłany: 2012-06-06, 17:14   

Dla lepszej orientacji w terenie zamieszczam mapkę sieci Stolper Kreisbahnen.

Źródło: Świat kolei nr 9/2005.

STB 1.JPG
Plik ściągnięto 31134 raz(y) 59,24 KB

 
 
Hamburger 
Hamburger

Pomógł: 3 razy
Dołączył: 29 Lis 2008
Posty: 96
Skąd: Hamburg
Wysłany: 2012-06-07, 21:25   

Turystyczne znaczenie pociągów StKB AG wyraźnie wzrosło w latach 30. XX w. Na trasie Słupsk - Smołdzino codziennie kursowały 4 pary bezpośrednich pociągów osobowych, co potwierdza zamieszczony rozkład jazdy obowiązujący od 15 maja 1935 r.
Tak więc w dni robocze ze Smołdzina odjeżdżały następujące pociągi: 6.12, 9.00, 12.27 i 18.40.
Do Smołdzina przyjeżdżały o godz.: 8.45, 10.17, 15.30 i 20.13.
W niedziele i święta ze Smołdzina odjeżdżały o godz.: 7.25, 12.27, 18.22 i 19.45.
Do Smołdzina w niedziele i święta przyjeżdżały o godz.: 8.45, 10.17, 15.30 i 21.15.

Przejazd całej trasy trwał od 61 do 80 min. w zależności od tego czy był to pociąg motorowy, czy parowy towarowo - osobowy. Tak ułożony rozkład jazdy dawał mieszkańcom okolicznych wsi m.in. możliwość dojazdu do szkół w Słupsku (poranny pociąg) i powrót o godz. 14.10 do domu. W niedziele i święta często korzystano z późniejszych pociągów przy dojazdach do miasta na koncerty, do kina i innych atrakcji. Powrót zapewniał ostatni pociąg odchodzący ze Słupska o godz. 20.00.
Słupskie mieszczuchy miały w dalszym ciągu ułatwiony dojazd do Gardny Wielkiej i Smołdzina porannymi pociągami wyjeżdżającymi o godz. 7.42 lub 9.05. Powrót do domu zapewniały składy pociągów odjeżdżające ze Smołdzina o godz. 18.22 i 19.45.
Przewozy roczne na słupskiej powiatówce, której długość wówczas (razem ze Stolpetalbahn) wynosiła 119 km, osiągnęły 200 000 ton towarów i 330 000 pasażerów. Na kolei tej pracowało wtedy 198 osób, a ruch obsługiwało 11 parowozów, 3 wagony motorowe, 21 wagonów osobowych, 3 wagony bagażowe i ponad 40 wagonów towarowych.

RJ STB 1935b.JPG
Plik ściągnięto 31108 raz(y) 97,28 KB

 
 
Kösternitz 

Pomógł: 6 razy
Wiek: 66
Dołączył: 26 Kwi 2009
Posty: 2282
Skąd: Gdynia
Wysłany: 2012-06-10, 14:55   

Chyba w Smołdzinie jeszcze jedna linia kolejowa była ...

Aukcyjna nr.2307, około 1900 roku.jpg
Plik ściągnięto 31077 raz(y) 74,23 KB

 
 
krzychhh 

Pomógł: 1 raz
Dołączył: 03 Sty 2011
Posty: 20
Skąd: Gdynia
Wysłany: 2012-06-10, 15:07   

Czy chodzi o most?
 
 
Kösternitz 

Pomógł: 6 razy
Wiek: 66
Dołączył: 26 Kwi 2009
Posty: 2282
Skąd: Gdynia
Wysłany: 2012-06-10, 15:53   

krzychhh napisał/a:
Czy chodzi o most?

Chodzi o drogę (prawy obrazek). W prawej części drogi tkwią jakby szyny kolejowe (dwie równoległe kreski)
 
 
Kösternitz 

Pomógł: 6 razy
Wiek: 66
Dołączył: 26 Kwi 2009
Posty: 2282
Skąd: Gdynia
Wysłany: 2012-06-12, 16:23   

Zastanawiałem się z jakiego punktu zrobiono te zdjęcie. Biorąc pod uwagę istniejący wówczas układ dróg z odniesieniem do widniejącego na tle góry Rowokół kościoła, doszedłem do wniosku że jest to prawdopodobnie miejsce, które oznaczyłem czerwoną stzałką. Strzałka biała pokazuje kościół.

noffke_kaschuben_schmolsin_113.jpg
Plik ściągnięto 31024 raz(y) 75,46 KB

M - blatt.jpg
Plik ściągnięto 31024 raz(y) 59,39 KB

 
 
Kösternitz 

Pomógł: 6 razy
Wiek: 66
Dołączył: 26 Kwi 2009
Posty: 2282
Skąd: Gdynia
Wysłany: 2012-06-14, 14:33   

Usiłowałem odnaleźć tą drogę. Niestety, już nie istnieje. Droga, która współcześnie przebiega z lasku w kierunku Smołdzina nie jest tą samą dogą, w dodatku jest zabudowana w zachodniej części. Sam lasek też się rozrósł od czasów przedwojennych. Kręcąc się po okolicy usiłowałem zrobić zdjęcia, mając w perspektywie kościół na tle góry Rowokół, ale i to mi się nie udało. Sam teren został zabudowany, a i kościół został załonięty przez rozrastające się drzewa.

Widok w kierunku góry Rowokół (1).jpeg
Plik ściągnięto 30998 raz(y) 49,74 KB

Widok w kierunku lasku.jpeg
Plik ściągnięto 30998 raz(y) 56,59 KB

Widok w kierunku góry Rowokół (2).jpeg
Plik ściągnięto 30998 raz(y) 59,79 KB

 
 
Kösternitz 

Pomógł: 6 razy
Wiek: 66
Dołączył: 26 Kwi 2009
Posty: 2282
Skąd: Gdynia
Wysłany: 2012-06-16, 15:11   

Zastanawiałem się w jakim celu wybudowano tę linię kolejową, do czego ona służyła ?
Postanowiłem spenetrować ów lasek, do którego prawdopodobnie prowadziła. Po około kilkudziesięciu metrach od zachodniego skraju lasku natknąłem się na nieczynne wyrobisko żwirowni. Prawdopodobnie te wyrobisko, które sfotografowałem, jest najstarszym i to z niego czerpano żwir jeszcze w czasach przed I i II wojną światową. Jeżeli zajrzymy do Geoportalu to zobaczymy znacznie więcej anomali topograficznych, widać żwir czerpany był w czasach powojennych (lub być może wydobywany jest nadal).
Linia kolejowa widniejąca na zdjęciu slużyła zatem dla transportu żwiru dla intensywnie wówczas rozbudowującego się Smołdzina.

Żwirownia (1).jpeg
Plik ściągnięto 30969 raz(y) 104,94 KB

Żwirownia (2).jpeg
Plik ściągnięto 30969 raz(y) 97,84 KB

 
 
Hamburger 
Hamburger

Pomógł: 3 razy
Dołączył: 29 Lis 2008
Posty: 96
Skąd: Hamburg
Wysłany: 2012-09-16, 21:16   

Słupska powiatówka funkcjonowała nieprzerwanie przez cały okres wojenny, do 23 lutego 1945 r. Ciekawostką jest, że w tym okresie mimo reglamentacji paliw płynnych, w ruchu planowym pracowały też wagony motorowe. Stało się to możliwe poprzez uruchomienie produkcji m.in. w Policach tzw. benzyny syntetycznej. Ostatni rozkład jazdy ważny od 3 lipca 1944 r. uwzględniał kursowanie na StKB tych wagonów oraz kilku pociągów z trakcją parową.
Na trasie Słupsk - Smołdzino codziennie kursowały wówczas 4 pary pociągów prowadzone wyłącznie wagonami motorowymi. Ze Smołdzina pociągi odjeżdżały o godz. 6.05, 8.43, 12.50 i 16.35. Ostatni pociąg w niedziele i święta w okresie letnim (do końca września) zamiast o 16.35 odjeżdżał o godz. 18.20. Pociągi powrotne ze Słupska odjeżdżały o godz. 7.30, 11.10, 14.40 i 18.30. Jedynie w niedziele i dni świąteczne do końca września ostatni pociąg zamiast o 18.30 odjeżdżał o godz. 20.20. Czas jazdy w stosunku do lat 1939-41 nieznacznie się wydłużył i wynosił od 60 do 70 min.

1944 RJ SKBa.JPG
Plik ściągnięto 30904 raz(y) 98,4 KB

 
 
Hamburger 
Hamburger

Pomógł: 3 razy
Dołączył: 29 Lis 2008
Posty: 96
Skąd: Hamburg
Wysłany: 2012-09-18, 13:17   

Zamieszczając archiwalne rozkłady jazdy StKB nie wolno zapomnieć o unikalnym charakterze tej kolei powiatowej. Jej niezwykłość polegała na tym, że prawie wszystkie pociągi były na stacjach Gabel i Komnino łączone lub dzielone, w zależności od tego w którą stronę skład się poruszał. Tego typu praktyki były wówczas nowością stosowaną u innych zarządców bardzo rzadko. Na czym to polegało ?
Opiszę to wzorując się na powyższym rozkładzie jazdy - pociągi wychodzące ze stacji Smołdzino stanowiły wagon motorowy solo (szkic 1) lub wagon motorowy z dopiętym wagonem towarowym (szkic 5b), w którym przewożono mleko ewtl. ryby, a więc produkty łatwopsujące się. Na wszystkich przystankach pasażerskich na trasie istniały specjalne stojaki dla kanek z mlekiem, na które gospodarze je dostarczali przed odjazdem pociągu. Konduktor pociągu miał za zadanie szybko i sprawnie wstawić kanki do wagonu towarowego podczas około 1-2 minutowego postoju składu. W ten sposób mleko w szybkim tempie przybywało do odbiorcy czyli mleczarni. Po kilku godzinach, pociągiem powrotnym opróżnione kanki w analogiczny sposób wracały do właścicieli.
Najbardziej interesujący ruch istniał na odcinkach Słupsk - Gabel i Gabel - Komnino, gdyż ze Słupska zazwyczaj wyruszał pociąg złożony z trzech wagonów motorowych (szkic 1c) lub parowozu ze składem wagonów osobowych i dwóch motowozów (szkic 2b). Na stacji Gabel obsługa pociągu odpinała pierwszy człon pociągu, który po minucie ruszał do Dargolezy. Po przełożeniu zwrotnic, dwie minuty później ruszał kolejny człon do Komnina, gdzie następowało znów dzielenie składu. Pierwszy wagon motorowy po minucie ruszał do Smołdzina, drugi chwilę później do Ustki. W drodze powrotnej poszczególne człony łączyły się na wspomnianych stacjach i na stację w Słupsku wtaczał się długi skład pociągu.
Początkowo (lata 1897-1913) składy wąskotorowe łączone i dzielone były na jedynej wówczas stacji węzłowej - Żelkowo. Od 1920 r. już na przekutym na normalnotorowy odcinku Słupsk - Gabel w ten sposób kursowały pociągi z trakcją parową. Po wprowadzeniu do eksploatacji wagonów spalinowych, od połowy lat 30. XX w. wyglądało to tak, jak powyżej opisałem.
Zgodnie z rozkładem jazdy z 1944 r. pociąg nr 125, 126 i 128 odpowiadają szkicowi 1c. Pociągi o numerach 69/127, 129, 122, 128 i 70/130 złożone były wg opisu do szkicu 2b.
Pociągi o numerach 163 i 164 odpowiadają opisowi dot. szkicowi 1 względnie 5b.
Pozostale składy to dwa wagony motorowe (szkic nr 4) lub pociągi wyłącznie parowe (nr 61, 67 i 72).
Oczywiście przedstawione szkice ilustrują tylko przykłady składów, w praktyce mogło się zdarzyć, że pociągi były jeszcze bardziej bogate w iloston wagonowy.

szkic 1.jpg
Plik ściągnięto 30858 raz(y) 18,15 KB

szkic 5b.JPG
Plik ściągnięto 30858 raz(y) 29,56 KB

Szkic 1c Pociąg zestawiony z 3 wagonów motorowych.JPG
Plik ściągnięto 30858 raz(y) 30,43 KB

szkic 4.JPG
Plik ściągnięto 30858 raz(y) 31,39 KB

Szkic 2b Pociąg prowadzony parowozem i 2 wagony motorowe.JPG
Plik ściągnięto 30858 raz(y) 20,75 KB

 
 
Hamburger 
Hamburger

Pomógł: 3 razy
Dołączył: 29 Lis 2008
Posty: 96
Skąd: Hamburg
Wysłany: 2012-09-19, 22:48   

Powyższy tekst dedykuję szczególnie osobom, które posiadają własne strony internetowe lub wypisują bzdury na innych forach. I tak pewien człowiek na stronie:

http://www.komnino.pl/historia.html

pisze m.in. Bezpośrednich pociągów relacji Słupsk-Kępno-Smołdzino czy Słupsk-Kępno-Ustka nigdy na sieci StKrB nie było. Hmm, to jak sobie on wyobraża ruch pociągów ? Rozumiem, że pasażerowie każdorazowo musieli się przesiadać na stacji Gabel, może jeszcze w Komninie ? Już widzę tych biednych podróżnych, szczególnie w starszym wieku, którzy w ciągu krótkiego, rozkładowego postoju na tych stacjach (minuta lub dwie), musieli skakać z jednego peronu na drugi, żeby zdążyć na skomunikowanie !
Dalej - podane na w/w stronie dane dotyczące długości linii normalnotorowych, daty przekucia linii wąskotorowych na normalnotorowe oraz liczba kursujących pociągów są kompletnie "wyjęte z kapelusza" !

Wracamy do naszych dywagacji dot. ruchu na słupskiej powiatówce: latem 1944 r. na odcinkach Gabel - Dargoleza, Komnino - Ustka i Komnino - Smołdzino codziennie kursowały po 4 pary pociągów. Jednak niektóre pociągi kursowały tylko w dni robocze, inne tylko w niedziele i dni świąteczne. W sumie jednak w niedziele na odcinku Słupsk - Gabel - Komnino w tym okresie kursowało 8 pociągów w relacji "tam" i 7 w relacji "z powrotem" ! W dni robocze było nieco mniej: na trasie Słupsk - Gabel kursowało 5 pociągów w relacji "tam" i 6 z powrotem. Na odcinku Gabel - Komnino analogicznie 5/5. Od 1 października uruchamiano więcej pociągów towarowych do przewozu m.in. okopowizny, więc liczba składów pasażerskich nieznacznie malała, np. na odcinku Komnino - Ustka uruchamiano w niedziele i święta tylko 3 pary.
Dzięki umiejętnie dopasowanemu rozkładowi jazdy przewozy na słupskiej powiatówce w 1938 r. wyniosły ponad 513 tys. pasażerów i 223 tys. ton towarów ! W czsie II wojny te wartości były jeszcze wyższe, ale statystyki dotyczyły już wszystkich kolei samorządowych na Pomorzu łącznie (PLB = Pommersche Landesbahnen), więc nie można precyzyjnie ustalić jakie były przewozy na StKB. Dzięki tej kolei niektóre miasteczka podwoiły liczbę mieszkańców i tak Smołdzino w 1933 r. liczyło ponad 1400, Główczyce 1300, a Gardna Wielka 1100 osób.
Ostatni pociąg pasażerski StKB z kilkuset uciekinierami ze Słupska i okolicy wyruszył 7 marca 1945 r. w swoją ostatnią drogę - do Dargolezy, gdzie skończył bieg.....

Do powyższych opisów ruchu kolejowego na tej interesującej kolei posłużył mi przede wszystkim materiał zamieszczony w książce W. Baumer i S. Bufe "Eisenbahnen in Pommern" Bufe-Fachbuch Verlag, 1988, artykuły ze Świata kolei nr 9/2005 i 11/2005, stare rozkłady jazdy oraz relacje autochtonów.

TW803 front, 1.jpg
Plik ściągnięto 30820 raz(y) 107,76 KB

TW803 z boku 1.jpg
Plik ściągnięto 30820 raz(y) 106,54 KB

 
 
Wyświetl posty z ostatnich:   
Odpowiedz do tematu
Nie możesz pisać nowych tematów
Nie możesz odpowiadać w tematach
Nie możesz zmieniać swoich postów
Nie możesz usuwać swoich postów
Nie możesz głosować w ankietach
Nie możesz załączać plików na tym forum
Możesz ściągać załączniki na tym forum
Dodaj temat do Ulubionych
Wersja do druku

Skocz do:  

Powered by phpBB modified by Przemo © 2003 phpBB Group

Partnerzy WFG

ibedeker.pl